Παίρνοντας αφορμή από μια ανάρτηση για το απάγουν ή απαγάγουν, θα σας πω ένα τρυκ που κανένας φιλόλογος worth his salt* δεν θα συνιστούσε, διότι είναι «μπακάλικο», αλλά και σωτήριο. Βέβαια το θέμα έχει γίνει βίδες επιστημονικά, αλλά τώρα μιλάμε σαν outlaws*.
Έχουμε μπροστά μας μια διατύπωση του τύπου «Η στιγμή που απάγουν (ή απαγάγουν; )τον Δήμαρχο». Δεν ξέρουμε ποιο να βάλουμε. Το αντικαθιστούμε λοιπόν νοερά με ένα άλλο ρήμα που ξέρουμε να χειριζόμαστε κι ας αλλοιώνει το νόημα, δεν θα το βάλουμε τελικά. Π.χ. λέμε μέσα μας: «η στιγμή που πιάνουν (ή πιάσουν; ), δένουν (ή δέσουν; )» ή όποιο άλλο κατάλληλο προτιμάτε). Ξέρουμε φυσικά ότι το σωστό είναι πιάνουν, δένουν, άρα και απάγουν. Βάζουμε το απάγουν λοιπόν και δεν λέμε σε κανένα τις δόλιες σκέψεις μας.
Άλλα παραδείγματα:
- «Η εταιρεία Χ εξάγει (ή εξαγάγει; ) κάθε μήνα 5 τόνους χάλυβα» Λέμε μέσα μας: αν βάλω το «πουλάω» είναι σωστό το πουλάει ή πουλήσει; Φυσικά πουλάει, άρα και εξάγει.
- «Η εταιρεία έκανε μια συμφωνία να εξάγει (ή εξαγάγει; ) 5 τόνους κρέατος μέσω ενός φορτηγού». Θα ήταν να πουλάει ή να πουλήσει, μα φυσικά πουλήσει, άρα να εξαγάγει 5 τόνους. Εδώ μπαίνει και το στιγμιαίο ή διαρκές, αφού έχουμε υποτακτική. Η οριστική (παράδειγμα Δημάρχου πιο πάνω) δεν εκφράζει διαρκές ή στιγμιαίο όπως η υποτακτική αλλά τον χρόνο που είναι το παρόν λόγω ιστορικού Ενεστώτα. Θα μπορούσε να είναι: η στιγμή που έπιασαν τον Δήμαρχο και τότε θα βάζαμε απήγαγαν (και όχι απήγαν, αφού μέσα μας είπαμε έπιασαν όχι έπιαναν)
- «Ο εισαγγελέας διέταξε την αστυνομία να προσάγει (ή προσαγάγει; ) τον κλέφτη». Αν έλεγα να φέρνει (ή να φέρει; ) τον κλέφτη ποιο είναι το σωστό; Μα φυσικά να φέρει (μια φορά, δεν θα τον σέρνει αιωνίως), άρα και να προσαγάγει.
- «Ο εισαγγελέας θα διεξάγει (ή διεξαγάγει; ) μια έρευνα για το τάδε». Λέω μέσα μου: θα φτιάχνει (ή θα φτιάξει; ) μα θα φτιάξει διότι πρέπει και να την τελειώσει (να το πάλι το στιγμιαίο), άρα θα διεξαγάγει.
Ελπίζω να μπήκατε στο νόημα, αλλά μεταξύ μας, μην το πείτε στον φιλόλογό σας, και προ πάντων μη με καρφώσετε ότι σας το είπα εγώ. Εγώ ξέρω μόνο όσα διδάσκει η γραμματική και όχι ό,τι γράφει κάθε μπακάλης Αγγελόπουλος στο Διαδίκτυο, mum ‘s the word*.
*Γλωσσάρι αχρείαστων αγγλικών εκφράσεων...
- worth his salt, που είναι άξιος στη δουλειά του
- outlaws, οι παράνομοι (του τύπου άγριας Δύσης, όπως τώρα εμείς εδώ).
- mum ‘s the word, Τσιμουδιά, σε κανένα
...οι οποίες μπήκαν στο κείμενο για λόγους συνωμοτικότητας, για να μη μας καταλάβουν οι φιλόλογοι
Έχουμε μπροστά μας μια διατύπωση του τύπου «Η στιγμή που απάγουν (ή απαγάγουν; )τον Δήμαρχο». Δεν ξέρουμε ποιο να βάλουμε. Το αντικαθιστούμε λοιπόν νοερά με ένα άλλο ρήμα που ξέρουμε να χειριζόμαστε κι ας αλλοιώνει το νόημα, δεν θα το βάλουμε τελικά. Π.χ. λέμε μέσα μας: «η στιγμή που πιάνουν (ή πιάσουν; ), δένουν (ή δέσουν; )» ή όποιο άλλο κατάλληλο προτιμάτε). Ξέρουμε φυσικά ότι το σωστό είναι πιάνουν, δένουν, άρα και απάγουν. Βάζουμε το απάγουν λοιπόν και δεν λέμε σε κανένα τις δόλιες σκέψεις μας.
Άλλα παραδείγματα:
- «Η εταιρεία Χ εξάγει (ή εξαγάγει; ) κάθε μήνα 5 τόνους χάλυβα» Λέμε μέσα μας: αν βάλω το «πουλάω» είναι σωστό το πουλάει ή πουλήσει; Φυσικά πουλάει, άρα και εξάγει.
- «Η εταιρεία έκανε μια συμφωνία να εξάγει (ή εξαγάγει; ) 5 τόνους κρέατος μέσω ενός φορτηγού». Θα ήταν να πουλάει ή να πουλήσει, μα φυσικά πουλήσει, άρα να εξαγάγει 5 τόνους. Εδώ μπαίνει και το στιγμιαίο ή διαρκές, αφού έχουμε υποτακτική. Η οριστική (παράδειγμα Δημάρχου πιο πάνω) δεν εκφράζει διαρκές ή στιγμιαίο όπως η υποτακτική αλλά τον χρόνο που είναι το παρόν λόγω ιστορικού Ενεστώτα. Θα μπορούσε να είναι: η στιγμή που έπιασαν τον Δήμαρχο και τότε θα βάζαμε απήγαγαν (και όχι απήγαν, αφού μέσα μας είπαμε έπιασαν όχι έπιαναν)
- «Ο εισαγγελέας διέταξε την αστυνομία να προσάγει (ή προσαγάγει; ) τον κλέφτη». Αν έλεγα να φέρνει (ή να φέρει; ) τον κλέφτη ποιο είναι το σωστό; Μα φυσικά να φέρει (μια φορά, δεν θα τον σέρνει αιωνίως), άρα και να προσαγάγει.
- «Ο εισαγγελέας θα διεξάγει (ή διεξαγάγει; ) μια έρευνα για το τάδε». Λέω μέσα μου: θα φτιάχνει (ή θα φτιάξει; ) μα θα φτιάξει διότι πρέπει και να την τελειώσει (να το πάλι το στιγμιαίο), άρα θα διεξαγάγει.
Ελπίζω να μπήκατε στο νόημα, αλλά μεταξύ μας, μην το πείτε στον φιλόλογό σας, και προ πάντων μη με καρφώσετε ότι σας το είπα εγώ. Εγώ ξέρω μόνο όσα διδάσκει η γραμματική και όχι ό,τι γράφει κάθε μπακάλης Αγγελόπουλος στο Διαδίκτυο, mum ‘s the word*.
*Γλωσσάρι αχρείαστων αγγλικών εκφράσεων...
- worth his salt, που είναι άξιος στη δουλειά του
- outlaws, οι παράνομοι (του τύπου άγριας Δύσης, όπως τώρα εμείς εδώ).
- mum ‘s the word, Τσιμουδιά, σε κανένα
...οι οποίες μπήκαν στο κείμενο για λόγους συνωμοτικότητας, για να μη μας καταλάβουν οι φιλόλογοι
John Angelopoulos
Συνταξιούχος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
Συνταξιούχος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής